یکی از نیازهای صنایع غذایی افزایش مدت‌زمان مصرف این محصولات است. اکنون بیشتر کشورها از موادی استفاده می‌کنند که تولید آنها براساس مواد شیمیایی است.
اتاق خبر: با این حال برخی از کشورهای توسعه‌یافته و صنعتی توانسته‌اند این محصولات را با پایه میکروب‌های طبیعی نیز تولیدکنند. البته یکی از سیاست‌هایی که اکنون در دنیا دنبال می‌شود، کاهش مصرف این مواد در صنایع غذایی است. با اینکه مواد نگهدارنده از ایجاد میکروارگانیسم‌هایی که برای انسان مضر است، جلوگیری می‌کند اما این مواد زیان‌های دیگری هم دارند که در درازمدت بر مصرف‌کننده اثرات مخربی می‌گذارد.
برای کاهش تاثیر مصرف مواد نگهدارنده، سازمان‌های استاندارد جهانی دائم تولید این محصول را پایش کرده و استانداردهای جدیدی برای آن تبیین می‌کنند و واحدهایی که از این استانداردها بهره می‌گیرند، در شناسنامه این محصولات فرمول‌های جدید را عنوان می‌کنند. یکی از مشکلات تولید محصولات صنایع غذایی در ایران، مصرف نگهدارنده‌هایی است که شناسنامه تولید ندارند. به دلیل اینکه ایران سال‌ها در تحریم‌های اقتصادی بود، نگهدارنده‌های بدون استاندارد به ایران وارد می‌شد و در آزمایشگاه‌های معین پس از بررسی‌های لازم به واردکننده تحویل داده می‌شد. اکنون با احتساب اینکه تحریم‌های اقتصادی برداشته شده و ایران می‌تواند با بسیاری از کشورهای دنیا ارتباط مستقیم اقتصادی و بدون محدودیت داشته باشد، به نظر می‌رسد زمان جلوگیری از نگهدارنده‌های بدون شناسنامه نیز رسیده است.
همچنین برخی از کارشناسان معتقدند زیرساخت‌های مورد نیاز به لحاظ دانش فنی و ماشین‌آلات در کشور ظرفیت تولید این محصول را ایجاد کرده است. دو گام پیش روی دولت است که با برداشتن آنها می‌تواند مسیر تولید نگهدارنده‌ها را در کشور تسهیل کند. نخست سیاست‌گذاری برای تولید این محصول و دوم تبیین استانداردهای لازم به‌طور جزئی و فرمولی. در صورتی که این دو گام در کشور برداشته شود علاوه بر اینکه از واردات نگهدارنده‌های بدون شناسنامه جلوگیری می‌شود، تولیدکنندگان در مسیر روشن‌تری حرکت خواهند کرد.
رسول کدخدایی، رییس پژوهشکده صنایع غذایی درباره نگهدارنده‌ها به صمت گفت: «اکنون عمده نگهدارنده‌هایی که در کشور استفاده می‌شود، پایه شیمیایی دارند و این موضوع برای مصرف‌کنندگان مشکلاتی را در درازمدت ایجاد خواهد کرد. »
وی با اشاره به اینکه اکنون کشورهای توسعه‌یافته به نگهدارنده‌ها با پایه طبیعی دست یافته‌اند، گفت: «هرچند قیمت این نگهدارنده‌ها بسیار بیشتر از نگهدارنده‌های شیمیایی است اما مصرف آنها خطری برای سلامت غذا و دارو ندارد. نگهدارنده‌های شیمیایی اکنون از میکروب‌ها و گیاهانی که دارای آنزیم‌های ویژه هستند، فرآوری می‌شود. » رییس پژوهشکده صنایع غذایی با بیان اینکه اکنون نگهدارنده‌های مورد نیاز صنعت غذا و دارو در داخل کشور تولید نمی‌شود، گفت: «نیاز کشور در این زمینه از طریق واردات برطرف می‌شود. دلیل اصلی اینکه ایران هنوز در تولید این محصول اقدامی نکرده، وجود استانداردهای پیچیده‌ای است که در دنیا برای این محصولات تبیین شده است. »
کدخدایی با اشاره به اینکه یکی از شاخص‌های تولید «فود گرید» است، توضیح داد: «این عبارت به معنی قابل استفاده از محصولات غذایی است. شاید اکنون ایران بتواند مواد نگهدارنده را تولید کند اما دستیابی به شاخص‌های فود گرید در شرایط کنونی برای تولیدکنندگان کار ساده‌ای نیست و به برخی نظارت‌های جهانی نیاز دارد. »
وی با بیان اینکه متاسفانه اکنون مصرف مواد نگهدارنده در صنایع غذایی به طور بی‌رویه رشد دارد، گفت: «دنیا به سمت کاهش مصرف این مواد در این صنعت حرکت می‌کند در حالی که مصرف این مواد در کشور رو به افزایش است. متاسفانه مصرف مواد نگهدارنده در درازمدت آسیب‌هایی دارد و برخی از این زیان‌ها قابل شناسایی نیستند تا زمانی که بروز کنند. بر این اساس، باید مصرف آنها در کشور براساس قانون مشخص‌تری باشد. »
رییس پژوهشکده صنایع غذایی با تاکید بر اینکه توان ساخت واحدهای تولیدی و دانش فنی مورد نیاز برای تولید این محصولات در کشور وجود دارد، گفت: «این توان به لحاظ دانش ساخت ماشین‌آلات و تولید محصول در کشور وجود دارد. وزارت صنعت، معدن و تجارت برای راه‌اندازی بسیاری از محصولاتی که تاکنون در کشور تولید نمی‌شد، برنامه‌ریزی کرده به گونه‌ای که ظرفیت تولید را برای تولیدکننده ایجاد می‌کند. در این زمینه هم در صورتی که این وزارتخانه سیاست‌گذاری کند، این ظرفیت در کشور ایجاد می‌شود و مهندسان و تولیدکنندگان ایرانی می‌توانند در این زمینه با دانش کافی به تولید دست یابند. »
توقف نگهدارنده‌های بدون شناسنامه
به گفته برخی کارشناسان، زیرساخت‌های فنی و علمی تولید نگهدارنده در ایران وجود دارد اما انجام این کار در کشور آسان نیست. یکی از دشواری‌های تولید نگهدارنده، استانداردهای پیچیده تولید این محصول است. اکنون بسیاری از کشورهایی که با ایران روابط اقتصادی مناسبی دارند، این محصول را تولید می‌کنند و ایران برای دستیابی به تولید نگهدارنده‌ها با رعایت استانداردهای جهانی می‌تواند با تولیدکنندگان خارجی به طور همکاری مشترک(جوینت ونچر) وارد عمل شود.
رضا اسماعیل‌زاده کناری، استاد دانشگاه و کارشناس صنایع غذایی درباره مواد نگهدارنده در صنعت غذا به صمت گفت: «این محصول اکنون در کشور تولید نمی‌شود و نیاز ما از طریق کشورهای دیگر تامین می‌شود. متاسفانه در سال‌های تحریم، مواد نگهدارنده‌ای که به ایران وارد می‌شد شناسنامه نداشتند که باعث بروز برخی مشکلات می‌شد. »
وی افزود: «اکنون با احتساب اینکه تحریم‌های اقتصادی برداشته شده دو راهکار پیش روی ایران برای مصرف این محصولات وجود دارد. نخست اینکه ایران مواد نگهدارنده شناسنامه‌دار وارد کند تا مشکلی در این زمینه وجود نداشته باشد و دوم اینکه بتواند محصولات مورد نیاز را با کیفیت جهانی تولید کند تا مشکلی در زمینه مصرف وجود نداشته باشد. »
اسماعیل‌زاده کناری با بیان اینکه اکنون کشورهای اروپایی و حوزه اسکاندیناوی در این زمینه فعالیت‌های بسیاری دارند، گفت: «ایران با برخی از کشورهای تولیدکننده ارتباط اقتصادی و سیاسی مناسبی دارد که می‌تواند زمینه تولید مشترک را هم در ایران فراهم کند.
اکنون دانش مورد نیاز برای ساخت ماشین‌آلات و تولید این محصول در کشور وجود دارد اما برای اینکه استانداردهای جهانی مورد نیاز نیز در تولید این محصولات رعایت شود، به نظر می‌رسد ایران می‌تواند با همکاری مشترک این کار را به طور ساده‌تر انجام دهد. » وی با اشاره به اینکه متاسفانه در سال‌های تحریم مواد نگهدارنده، طعم‌دهنده و رنگ‌هایی که برای مصرف در صنایع غذایی به کشور وارد می‌شد شناسنامه‌دار نبود، گفت: «نهادهای نظارتی در شرایط کنونی باید سختگیرانه‌تر رفتار کنند تا چنین محصولاتی به کشور وارد نشود. در صورتی که مواد وارداتی در این زمینه شناسنامه استاندارد داشته باشد، مشخص است که محصول موجود با چه استانداردهایی تولید شده و فرمول آنها چیست. حال آنکه محصولات بدون شناسنامه هیچ فرمول مشخصی ندارند و باید در آزمایشگاه‌های ایرانی مورد بررسی قرار گیرند. » این استاد دانشگاه با بیان اینکه در شرایط کنونی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان ملی استاندارد باید برای واردات این محصول تعیین تکلیف کنند، گفت: «در صورتی که این دو نهاد بالادستی استانداردهای مورد نیاز مصرف این محصول را تعیین تکلیف کنند و استانداردها به‌طور جزئی‌تر مشخص شود علاوه بر افزایش سطح سلامت غذا، مهم‌ترین گام برای تولید این محصول برداشته می‌شود. »
محصولات مرتبط
نظر دهید