
در این مقاله می پردازیم به قدم های اصلی که برای راه اندازی کارخانه صنایع غذایی باید توجه شود که از موارد مهم، اصول علمی طراحی آن کارخانه است که در بقا و توسعه مطلوب آن نقش بسزایی دارد.
بنابراین تمام هدف طراحی و راه اندازی یک کارخانه صرفا بدنه کلی آن نیست و نیازمند برنامه ریزی و مطالعات دقیق است و قبل از هر اقدامی از جمله خرید زمین، احداث بنا و … نیاز میباشد که در زمینه تولیدی کالای مورد نظر هم مطالعاتی انجام شود.
مانند: شناخت ویژگی های محصول، مطالعه بازار مواد اولیه، بازار مصرف، میزان واردات و صادرات محصول، میزان تولید آن محصول در کشور مخصوصا در شعاع بازار مصرف مورد نظر، تکنولوژی تولید، میزان و نوع ماشین آلات، کلیه تجهیزات و تاسیسات مورد نیاز و موارد مانند اینها که پس از گرفتن جواب مثبت از مطالعات، مراحل بعدی واحد صنعتی بررسی و راه اندازی میشوند.
درواقع در این مرحله میزان ریسک پذیری برای احداث یک واحد تولیدی نشان داده میشود به عنوان مثال: چنانچه برای احداث یک کارخانه صنایع غذایی که بر مبنای یک ماده غالب اولیه بنا شده باشد و این ماده اولیه غالب وارداتی و به میزان کم نیز وجود داشته باشد، احداث چنین کارخانه ای ریسک محسوب میشود، یا به مثال های دیگری که در ارتباط با اشباع بازار مصرف (بخصوص در منطقه مورد مطالعه) یا میزان تولید میباشد میتوان اشاره کرد.
نکات مهم در راه اندازی تولیدی مواد غذایی
در ابتدا باید برای راه اندازی یک واحد تولیدی مواد غذایی به یکسری نکات توجه کرد که در زیر عناوین را مشاهده کرده و به ترتیب بررسی میکنیم.
بررسی بازار و تحقیقات بازاریابی
برای راه اندازی یک کارخانه صنایع غذایی باید بازار مورد نظر را بررسی کرد و نیاز های مشتریان را شناخت، همچنین باید با رقبا و شرکت های مشابه در بازار هم آشنا شد. محصولاتی که در بازار موجود هستند، قیمت های رقبا چگونست و همینطور روش های توزیع آنها به چه شکلی است، این مطالعات کمک میکنند تا بتوان به نقاط قوت و ضعف رقبا پی برد که همین مسئله کمک بزرگی برای پیشبرد اهداف تولید موفق هستند، که حتی کمک میکند برای شرکت در بازار با خطرات کمتری در حین شروع کار روبرو شد. وقتی نیاز های مشتریان و ضعف یا کمبود بازار نسبت به این نیازها دانسته شوند خیلی راحت تر میتوان به نتایج مطلوب برای شروع رسید و به مرحله بعدی رفت.
مرحله بررسی بازار باید به نحوی باشد که موسسه بتواند با موثرترین وضع، خود را با آینده تطبیق داده و همچنین موارد زیر باید درک شوند:
- دورنمای فروش محصول یا گروهی از محصولات مشخص
- چگونگی کسب موفقیت در زمینه فروش آن محصول یا محصولات
انتخاب محصول و معرفی آن
در ابتدا باید محصولات مورد نظر خود را انتخاب کرد و تمرکز و هدف را بر روی تولید محصولات با کیفیت گذاشت. یک کالا دارای مجموعه ای از صفات ملموس و غیرملموس است که از دیدگاه مصرف کننده آن را متمایز میکند از کالا های دیگر، در مورد یک کالای غذایی این صفات نظیر رنگ، مزه، بافت، قیمت و نحوه ارائه را در بر میگیرد. برای مثال رب فله و قوطی به صورت بهداشتی بسته بندی شده باشند دو کالای کاملا متفاوت با تجهیزات متفاوت هستند.
قبل از آنکه مطالعات احداث شروع شوند، با محاسبه ای بسیار ساده باید تعیین کرد که آیا کالای تولیدی خواهد توانست هزینه خرید مواد اولیه را تامین کند یا خیر، یعنی بازده فیزیکی آن مطلوب باشد. باید اشاره کرد که کالاهای تولیدی در طرح باید بطور کامل توسط موارد زیر معرفی شوند:
- ویژگی ها و مشخصات فنی مثل اجزای تشکیل دهنده ماده غذایی، ارزش غذایی محصول و …
- نوع بسته بندی مثل شیشه قوطی کاغذ حلب و …
- شماره استاندارد ملی یا بین المللی که کالا مطابق آن تولید خواهد شد
- مشخصات تجاری کالا نظیر شماره تعرفه گمرکی، میزان سود بازرگانی و حقوق گمرکی
تهیه برنامه کسب و کار
بهتر است بعد از انتخاب محصول یک برنامه کسب و کار تهیه کرد. باید برنامه ای را تدوین کرد که شامل اهداف کسب و کار، استراتژی های بازاریابی، برنامه تولید، برنامه مالی و منابع انسانی باشد. که مهمترین بخش آن تعیین راندمان فیزیکی و اقتصادی است، یعنی قبل از اینکه مطالعات احداث شروع شود، با محاسبه ای بسیار ساده باید تعیین کرد که آیا کالای تولیدی می تواند هزینه خرید مواد اولیه را تامین کند یا خیر.
مطالعات بازار مواد اولیه
تولید کننده فرآورده های غذایی باید اطلاعات جامعی از تولید مواد اولیه مورد نیاز خود در مناطق مختلف داشته باشد. قیمت، عیار، کیفیت و کلیه هزینه های تهیه مواد اولیه در این مناطق را نیز باید در نظر بگیرد. طبیعتا مطالعات بازار مواد اولیه در اقتصادی بودن طرح نقش اساسی دارد به عنوان مثال برای محصولات غذایی مختلف در یک منطقه وجود ماده خام در آن منطقه حائز اهمیت است مثلا کارخانه قند در مازندران
تهیه محل و تجهیزات
برای راه اندازی کارخانه باید یک محل مناسب را انتخاب کرده و تجهیزات لازم انتخاب شود که در این مرحله باید به موضوعاتی مانند امنیت، بهداشت و دسترسی به بازار توجه کرد. اما مسئله مهم در این بخش این است که تولید کننده فرآورده های غذایی باید اطلاعات بسیار جامعی از تولید مواد اولیه مورد نیاز خود در مناطق مختلف را داشته باشد تا بتواند با توجه به محصول تولیدی خود و مواد اولیه مورد نیاز آن بهترین مکان برای کارخانه را انتخاب کند.
بعضی از فاکتورهای کلیدی که بر محل یابی تاثیر میگذارند عبارتند از:
- نزدیکی به بازار
- نزدیکی به مواد اولیه
- در دسترس بودن مواد اولیه
- خدمات جانبی مثل آب، گاز و غیره
- انگیزه های مالی، اهدا، تسهیلات، هزینه زمین و غیره
- چگونگی حمل و نقل
انتخاب یک محل برای کارخانه، نیاز به یک محل واقعی دارد که یعنی بر روی آن ساختمان باید ساخته شود ( اگر در نظر بگیریم ساختمانی برای شروع وجود ندارد) پس نکات زیر را باید رعایت کرد:
- زمین مسطح یا شیبدار مورد نیاز است
- دسترسی به محل
- آیا زمین خطر آلودگی دارد
- آیا از نظر مجوز از سازمانهای دولتی مشکلی ندارد
- سفره آب زیرزمینی در چه سطحی است
- چه منابعی در دسترس است، آب، گاز، الکتریسیته و غیره
نکته* شرایط وزش باد هم باید مورد توجه قرار گیرد و باید انتشار گازها را از کارخانجاتی که در مسیر باد قرار دارند و می توانند خطر آلودگی را به همراه داشته باشند، ارزیابی کرد.
استخدام نیروی انسانی
سپس مرحله استخدام نیروی انسانی مناسب و حرفهایست که باید به موضوعاتی مانند تحصیلات، تجربه و مهارت های لازم توجه کرد. استخدام پرسنل جهت مناطق دور افتاده یا بد آب و هوا معمولا با دشواری و هزینه بالا همراه است. میزان، ترکیب و کیفیت نیروی کار به عنوان یکی از عناصر مهم مکان یابی پروژه های صنعتی در عصر حاضر اهمیت بیشتری پیدا کرده است.
مراحل اداری راه اندازی و بهره برداری واحد تولیدی غذایی
- جواز تاسیس از وزارت صنعت
- تامین محل مناسب
- استعلام از سازمانهای دولتی
- احداث بنا و خرید ماشین آلات ( پس از گذراندن 3 مرحله فوق)
- پروانه بهره برداری از وزارت صنعت
- پروانه مسئول فنی و پروانه بهره برداری اداره نظارت از وزارت بهداشت
- پروانه ساخت از وزارت بهداشت (واحد تولیدی می تواند تولید آزمایشی جهت هر نوع محصول را شروع کند)
- مهر استاندارد
همانطور که گفته شد طراحی کارخانه با پیاده کردن طرح به پایان نمیرسد، بلکه با گذشت زمان باید تغییرات و اصلاحاتی در آن انجام گیرد. تکنولوژی تولید دائما در حال تکامل است و فرایند های جدید جایگزین روشهای قدیمی میشوند. مصرف کنندگان نیز از طرفی خواستار محصولات جدید هستند، از طرفی طرح های توسعه نیز همواره حضور دارند.
مواردی که در بالا گفته شد تنها خلاصهای از مراحل راه اندازی کارخانه تولید مواد غذایی در ایران است. با توجه به توضیحات این مقاله میتوانید مراحل اداری، احداث بهرهبرداری واحد تولیدی غذایی خود را پیش ببرید. تیم مشاوره شرکت آرتین تجارت اکسیر میتواند در بخش تولید محصولات غذایی، مشاوره و در عین حال تامین مواد اولیه غذایی کارخانه شما را انجام دهد. قیمت مواد اولیه کارخانجات غذایی را میتوانید از طریق این لینک پیگیری کنید. همچنین مقالههای سایت در بخش بلاگ میتواند نکتههای مهمی را در زمینه تولید محصولات غذایی آموزش دهد.
یک کارخانه برای تولید کالا به چه چیزهایی نیاز دارد؟
برای راهاندازی یک کارخانه به منظور تولید کالا، نیاز به چندین عامل کلیدی وجود دارد که هر یک نقش مهمی در موفقیت و بهرهوری کارخانه ایفا میکنند. در زیر به مهمترین این عوامل اشاره میشود:
۱. مواد اولیه
مواد اولیه به عنوان پایه و اساس تولید کالاها شناخته میشوند. این مواد شامل:
- مواد خام: مانند فلزات، چوب، پلاستیک، و مواد غذایی که بسته به نوع محصول متفاوت است.
- مواد افزودنی: مانند رنگها، طعمدهندهها و نگهدارندهها که برای بهبود کیفیت و ویژگیهای محصولات استفاده میشوند.
۲. سرمایه
سرمایه یکی از عوامل حیاتی برای راهاندازی و مدیریت یک کارخانه است. این شامل:
- سرمایهگذاری اولیه: برای خرید تجهیزات، ماشینآلات و تأمین مواد اولیه.
- سرمایه در گردش: برای تأمین هزینههای جاری مانند دستمزد کارکنان، هزینههای انرژی و نگهداری.
۳. ماشینآلات و تجهیزات
وجود ماشینآلات مناسب برای تولید کالاها ضروری است. این تجهیزات شامل:
- ماشینآلات تولید: مانند دستگاههای برش، پرس، و بستهبندی که بسته به نوع محصول متفاوت هستند.
- تجهیزات کنترل کیفیت: برای اطمینان از استانداردهای تولید و کیفیت محصولات.
۴. نیروی کار
نیروی انسانی متخصص و کارآمد برای راهاندازی و اداره کارخانه ضروری است. این شامل:
- کارگران خط تولید: افرادی که به صورت مستقیم در فرآیند تولید مشغول به کار هستند.
- مدیران و متخصصان: افرادی که مسئولیت برنامهریزی، مدیریت و کنترل کیفیت را بر عهده دارند.
۵. محل کارخانه
انتخاب محل مناسب برای کارخانه نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. عواملی که باید در نظر گرفته شوند عبارتند از:
- دسترسی به مواد اولیه: نزدیک بودن به منابع تأمین مواد اولیه میتواند هزینههای حملونقل را کاهش دهد.
- دسترسی به بازار: نزدیکی به بازارهای هدف میتواند به افزایش سرعت توزیع محصولات کمک کند.
۶. سیستمهای مدیریتی
وجود سیستمهای مدیریتی کارآمد برای نظارت بر فرآیندها و افزایش بهرهوری ضروری است. این شامل:
- سیستمهای کنترل کیفیت: برای اطمینان از اینکه محصولات مطابق با استانداردها تولید میشوند.
- سیستمهای مدیریت منابع انسانی: برای مدیریت کارکنان و افزایش رضایت شغلی آنها.
۷. تکنولوژی و نوآوری
استفاده از تکنولوژیهای نوین میتواند به افزایش بهرهوری و کاهش هزینهها کمک کند. این شامل:
- اتوماسیون فرآیندها: استفاده از ماشینآلات خودکار برای کاهش دخالت انسانی و افزایش دقت.
- تحقیق و توسعه: سرمایهگذاری در تحقیق و توسعه برای بهبود محصولات و فرآیندهای تولید.
چگونه یک کارخانه بزنیم؟
برای راهاندازی یک کارخانه، مراحل و اقداماتی وجود دارد که باید به دقت انجام شوند. این مراحل معمولاً شامل موارد زیر هستند:
۱. تعیین محصول تولیدی
اولین قدم برای راهاندازی کارخانه، تعیین نوع محصولی است که قصد دارید تولید کنید. این تصمیم بر اساس بازار هدف، تقاضای مشتریان و تواناییهای تولیدی شما اتخاذ میشود.۲. تهیه طرح توجیهی
پس از تعیین محصول، باید یک طرح توجیهی تهیه کنید. این طرح شامل جزئیات مربوط به هزینهها، منابع مورد نیاز، بازار هدف و استراتژیهای بازاریابی است. طرح توجیهی به شما کمک میکند تا نیازهای مالی و عملیاتی خود را شناسایی کنید و همچنین برای دریافت وام یا جذب سرمایهگذار استفاده میشود.۳. دریافت مجوزهای لازم
برای راهاندازی کارخانه، نیاز به دریافت مجوزهای مختلف از نهادهای دولتی دارید:
- مجوز از وزارت صنایع: برای تأسیس کارخانه.
- پروانه ساخت: برای شروع ساخت و ساز.
- پروانه بهرهبرداری: برای آغاز فعالیتهای تولیدی.
۴. انتخاب محل مناسب
انتخاب مکان مناسب برای کارخانه بسیار مهم است. عواملی که باید در نظر گرفته شوند شامل:
- نزدیکی به منابع مواد اولیه: دسترسی آسان به مواد اولیه مورد نیاز.
- دسترسی به بازار: نزدیکی به بازار هدف برای کاهش هزینههای حملونقل.
- زیرساختهای لازم: وجود امکاناتی مانند آب، برق و گاز.
۵. ساخت و ساز کارخانه
پس از دریافت مجوزها و انتخاب محل، مرحله ساخت و ساز آغاز میشود. این مرحله شامل:
- طراحی ساختمان: طراحی سولهها و فضاهای اداری.
- گودبرداری و اجرای فونداسیون: آمادهسازی زمین برای ساخت.
- ساخت سازه: نصب دیوارها، سقفها و دیگر اجزای ساختمان.
۶. خرید تجهیزات
پس از اتمام ساخت و ساز، نوبت به خرید تجهیزات و ماشینآلات مورد نیاز میرسد. این تجهیزات بسته به نوع تولید متفاوت خواهند بود.۷. استخدام نیروی انسانی
تأمین نیروی کار متخصص یکی از مراحل کلیدی است. شما باید تعداد و نوع نیروی انسانی مورد نیاز را مشخص کرده و اقدام به استخدام آنها کنید.۸. راهاندازی خط تولید
پس از خرید تجهیزات و استخدام نیرو، باید خط تولید را راهاندازی کنید. این مرحله شامل نصب تجهیزات، آموزش کارکنان و انجام آزمایشات اولیه برای اطمینان از عملکرد صحیح سیستمها است.۹. مدیریت مالی
مدیریت مالی کارخانه شامل برنامهریزی هزینهها، کنترل بودجه و پیگیری درآمدها است. این کار به شما کمک میکند تا از منابع مالی خود به بهترین نحو استفاده کنید.۱۰. بازاریابی و فروش
پس از راهاندازی خط تولید، نوبت به بازاریابی محصولات میرسد. شما باید استراتژیهای بازاریابی مناسب را برای جذب مشتریان طراحی کنید.
درآمد یک کارخانه مواد غذایی به چه صورت است؟
درآمد کارخانههای مواد غذایی به عوامل مختلفی بستگی دارد و به صورتهای مختلفی حاصل میشود. در زیر به بررسی این عوامل و چگونگی درآمدزایی در این نوع کارخانهها میپردازیم.
۱. نوع محصول تولیدی
نوع محصولی که در کارخانه تولید میشود، تأثیر زیادی بر درآمد دارد. برخی از محصولات غذایی مانند کنسروها، سوسیس و کالباس، نوشیدنیها و محصولات لبنی معمولاً دارای تقاضای بالاتری هستند و میتوانند درآمد بیشتری را به همراه داشته باشند. همچنین، محصولات ارگانیک و سالم نیز در سالهای اخیر توجه بیشتری را جلب کردهاند.۲. کیفیت و استانداردهای محصول
کیفیت محصولات تولیدی نقش مهمی در جذب مشتریان و افزایش فروش دارد. رعایت استانداردهای بهداشتی و کیفیت بالا میتواند منجر به افزایش اعتماد مشتریان و تکرار خرید شود. همچنین، محصولات با کیفیت معمولاً قیمت بالاتری دارند که به افزایش درآمد کمک میکند.۳. استراتژی بازاریابی
استراتژیهای بازاریابی مؤثر میتوانند تأثیر زیادی بر فروش و درآمد داشته باشند. استفاده از تبلیغات مناسب، حضور در نمایشگاهها، همکاری با فروشگاهها و توزیعکنندگان معتبر میتواند به افزایش شناخت برند و جذب مشتریان جدید کمک کند.۴. هزینههای تولید
هزینههای تولید شامل هزینههای مواد اولیه، نیروی کار، انرژی و نگهداری تجهیزات است. مدیریت مؤثر این هزینهها میتواند به افزایش حاشیه سود کمک کند. کاهش هزینهها بدون کاهش کیفیت محصول یکی از چالشهای اصلی در این صنعت است.۵. میزان تقاضا
تقاضای بازار برای محصولات غذایی تأثیر مستقیم بر درآمد کارخانه دارد. عواملی مانند فصل، روندهای مصرفکننده و تغییرات اقتصادی میتوانند بر تقاضا تأثیر بگذارند. کارخانههایی که توانایی پیشبینی تغییرات تقاضا را دارند، میتوانند بهتر برنامهریزی کنند و از فرصتهای بازار بهرهبرداری کنند.۶. توزیع و دسترسی به بازار
دسترسی به بازارهای هدف از طریق شبکه توزیع مؤثر نیز بر درآمد تأثیر دارد. کارخانههایی که توانایی توزیع سریع و مؤثر محصولات خود را دارند، معمولاً موفقتر هستند. همچنین، وجود کانالهای توزیع متنوع (فروشگاههای زنجیرهای، آنلاین و محلی) میتواند به افزایش فروش کمک کند.۷. نوآوری و توسعه محصول
سرمایهگذاری در تحقیق و توسعه برای ایجاد محصولات جدید یا بهبود محصولات موجود میتواند به جذب مشتریان جدید و افزایش سهم بازار کمک کند. نوآوری در بستهبندی یا معرفی طعمهای جدید نیز میتواند جذابیت بیشتری برای مصرفکنندگان ایجاد کند.
نظر دهید