نانو تكنولوژي، فناوري جديدي است كه همه دنيا را فرا گرفته است و به بياني دقيق تر مي توان گفت كه نانوتكنولوژي بخشي از آينده نيست بلكه همه آينده است. 
نانوتكنولوژي توانمندي توليد مواد، ابزارها و سيستم هاي جديد و در دست گرفتن كنترل اين سيستم ها در سطح مولكوي و اتمي و استفاده از خواص مواد توليدي در مقياس نانو است. 
    هر چند آزمايش ها و تحقيقات فراواني پيرامون نانوتكنولوژي از اوايل قرن بيستم آغاز شده است و دانشمندان به طور مستمر در حال پيگيري اين مطالعات هستند اما اثرات عميق و معجزه آفرين نانوتكنولوژي در روند تحقيق و توسعه (Research & Development) سبب شده است كه نظر تمامي كشورها به سوي اين فناوري جديد جلب شود و فناوري نانو را به عنوان يكي از مهمترين اولويت هاي تحقيقاتي كشور خويش در قرن جاري نيز معرفي كنند. به عنوان نمونه كشور ژاپن رقم اختصاص يافته براي تحقيقات در زمينه فناوري نانو را در سال هاي اخير دو برابر افزايش داده و اين رقم در كشور آمريكا در حدود ۳‎/۷ بيليون دلار برآورد شده است. 
    نانوتكنولوژي مي تواند براي توسعه مواد در اندازه هاي كوچك بهسازي، كنترل و انتقال محموله، شناسايي آلودگي و ابداع نانو ابزارهايي براي زيست شناسي سلولي و مولكولي مورد استفاده واقع شود. اين تكنولوژي شامل ابداع، استفاده از مواد آلي و غيرآلي در مقياس نانو است. 
    نانو تكنولوژي نويد بخش روش هايي براي طراحي نانو مواد است و مواد ساخته شده با استفاده از فناوري نانو سازگار با ويژگي هاي فيزيكي، شيميايي و بيولوژيي هستند و توسط ساختارهاي مولكولي و ديناميكي مشخص و از پيش تعيين شده اي كنترل مي شوند، دراين تكنيك ها قبل از تشكيل فرآورده ژن ها دچار تغيير مي شوند. 
    دستكاري در پليمرهاي غذايي و مجموعه هاي پليمري باعث بهبود كيفيت غذا و سلامتي بيشتر مصرف كنندگان مي شود. نانوتكنولوژي مي تواند موادي با ويژگي هاي خود جمع كن، خود التيام بخش و خودنگهدارنده توليد كند. 
    * غذاهاي نانو
    غذاهاي نانو (Nano Food) يكي از مهمترين كاربردهاي نانوتكنولوژي در صنايع غذايي است كه براساس پيشرفت هايي كه در سال هاي اخير در اين رشته حاصل شده است به وجود آمده. در اين غذاها با استفاده از توانمندي نانوربات ها در توليد غذا براي انسان از طريق اكسيژن ، كربن و هيدروژن موجود در آب يا هوا بهره گرفته مي شود و ديگر براي توليد غذا نيازي به مزارع كشاورزي و دامپروري نخواهد بود. اين نانو غذاها با گردش خون در بدن به حركت درآمده و عروق خوني را از بقاياي چربي ها پاك مي كند و اين خود يكي از دلايل كاهش التهاب شرائين در بدن شده و احتمال بروز سكته هاي قلبي را بشدت كاهش مي دهد. 
    همچنين نانو غذاها اين توانمند ي را دارند كه با توجه به شخصيت مصرف كننده غذا، رنگ، طعم و مواد مغذي غذا را تغيير دهند. 
    با استفاده از فناوري نانو انسان قادر خواهد بود كه رشد گياهان را بدون محدوديت خاك، مزرعه و آب انجام دهد و دنياي بدون قحطي و كمبود مواد غذايي را براي همه فراهم كند. 
    نانو تكنولوژي بيش از ۱۳۵ نوع كاربرد در صنايع غذايي دارد. معمولاً نانوتكنولوژي به عنوان روشي مدرن براي دستكاري در مواد غذايي مورد توجه واقع مي شود، اين دستكاري در مواد غذايي علاوه بر مزاياي ياد شده فوق، داراي مضراتي نيز هست. به عنوان مثال بر اساس فرضيه Gorg Goo اين احتمال وجود دارد كه اين نانوفناوري ها زماني خارج از كنترل انسان درآيد.
    * كاربردهاي فناوري نانو در صنايع غذايي
    كاربردهاي فناوري نانو در غذا و صنايع غذايي را مي توان به ۶ گروه تقسيم كرد:
    ۱- فرآيندهاي غذايي
    ۲- سلامت غذا
    ۳- توليد غذا
    ۴- بسته بندي
    ۵- نگهداري غذا
    ۶- بهبود طعم و رنگ غذا
    در بخش نگهداري غذا، فناوري نانو مي تواند با جابه جا كردن سطح پوشش مواد از ورود هر نوع ميكروارگانيسم يا ميكروب به غذا جلوگيري كرده و سبب ضد عفوني شدن سطوح غذاها شود، به علاوه با استفاده از نانو حفره ها مي توان از خراب شدن مواد بي ثباتي مانند آنتي اكسيدان هاي حساس از جمله ويتامين هاي A، D، E، K و «امگا ۳» جلوگيري به عمل آورد و همچنين در شناسايي و طراحي ساختمان آنزيم ها، كنترل متابوليسم آنزيم ها توسط تغيير در ساختمان و افزودن ذرات فعال به مواد غذايي از آن بهره گرفت.
    در بخش توليد مي توان هم در صنعت كشاورزي و هم در ابداع روش هاي جديد براي توليد غذا مانند به كارگيري نانوسنسورها در شناسايي آفت ها، آنتي بيوتيك ها و ژن هاي مختلف گياهان و همچنين توليد آفت كش هاي بي خطر و نيز كاهش اثرات منفي آفت كش هاي موجود از اين فناوري بهره گرفت، به علاوه مي توان با سنتز مواد تغذيه اي در گروه هاي غذايي مورد نياز طعم دهي، تركيبات و پيوند آنزيم ها را به هم ريخته و به توليد مواد جديد غذايي با طعم ها و رنگ هاي مختلف دست يافت.
    هم اكنون برخي از شركت ها در حال كار بر روي طراحي زبان الكترونيكي هستند كه شامل آرايه اي از حسگرهاي مايع به همراه فناوري تشخيص الگويي است كه قادر به تشخيص طعم هاي ويژه و مجزا مي باشد. از مهم ترين كاربردهاي اين زبان، آزمون چشايي نوشيدني ها، چشيدن مواد شيميايي در حد مولكول است. اين حسگر در بسته بندي گوشت و فرآورده هاي گوشتي به كار گرفته مي شود و قادر به تشخيص اولين نشانه هاي فساد در مواد غذايي است و با تغيير رنگ، فساد ماده غذايي را هشدار مي دهد.
    از ديگر نمونه هاي توليدي اين حسگرها، نانوباركدها هستند كه مدل مولكولي باركدهاي سنتي است و شامل نانوذرات فلزي مي باشد كه اثر انگشت شيميايي قابل شناسايي و خاصي دارد و مي تواند از طريق ماشين هايي كه براي اين منظور طراحي شده است، تشخيص داده شود. اين قبيل از باركدها مي تواند براي حفاظت از مارك و ارزيابي غذاهايي كه در حالت عادي نمي توان باركد بر روي آنها چسباند، استفاده مي شود.
    * نتيجه گيري
    در چند سال گذشته، تأثير عميق فناوري نانو در صنايع غذايي و بسته بندي محصولات غذايي رشد چشمگيري داشته است و هم اكنون بيش از ۳۰۰ فرآورده نانوغذايي در بازار محصولات خوراكي موجود است. اين موفقيت منجر به سرمايه گذاري فراواني در زمينه تحقيق و توسعه در نانوغذاها شده است. امروزه فناوري نانو يك قضيه لازم الاجرا در صنايع غذايي است و هر شركتي كه بخواهد در اين زمينه پيشتاز باشد، ناگزير به سرمايه گذاري در فناوري نانو است.
    هم اكنون حدود ۳۰۰ شركت در سراسر دنيا در حال توليد نانوغذاها هستند كه كشور آمريكا بيشترين درصد را به خود اختصاص داده است و سپس كشورهاي ژاپن و چين در اين زمينه فعالند. بر طبق پيش بيني هاي انجام شده، تا ۴ سال آينده قاره پهناور آسيا با دارا بودن بيش از ۵۰ درصد جمعيت جهان بزرگترين مصرف كننده نانوغذاها خواهد بود و در اين ميان كشور چين را مي توان گسترده ترين بازار مصرف ناميد.
    پيشرفت هاي چشمگير در رمزگشايي DNA محصولات كشاورزي و گياهي صنايع را قادر به پيش بيني، كنترل و بهبود محصولات كشاورزي كرده است كه تلفيق اين فناوري با فناوري دستكاري در مولكول ها و اتم هاي موجود در مواد غذايي و گياهي، روشي را در اختيار صنايع غذايي مي گذارد تا غذاهايي با قابليت بيشتر و هزينه كمتر را طراحي و در اختيار مصرف كنندگان نهايي قرار دهند.