در این مقاله می پردازیم به قدم های اصلی که برای راه اندازی کارخانه صنایع غذایی باید توجه شود که از موارد مهم، اصول علمی طراحی آن کارخانه است که در بقا و توسعه مطلوب آن نقش بسزایی دارد.
بنابراین تمام هدف طراحی و راه اندازی یک کارخانه صرفا بدنه کلی آن نیست و نیازمند برنامه ریزی و مطالعات دقیق است و قبل از هر اقدامی از جمله خرید زمین، احداث بنا و … نیاز میباشد که در زمینه تولیدی کالای مورد نظر هم مطالعاتی انجام شود.
مانند: شناخت ویژگی های محصول، مطالعه بازار مواد اولیه، بازار مصرف، میزان واردات و صادرات محصول، میزان تولید آن محصول در کشور مخصوصا در شعاع بازار مصرف مورد نظر، تکنولوژی تولید، میزان و نوع ماشین آلات، کلیه تجهیزات و تاسیسات مورد نیاز و موارد مانند اینها که پس از گرفتن جواب مثبت از مطالعات، مراحل بعدی واحد صنعتی بررسی و راه اندازی میشوند.
درواقع در این مرحله میزان ریسک پذیری برای احداث یک واحد تولیدی نشان داده میشود به عنوان مثال: چنانچه برای احداث یک کارخانه صنایع غذایی که بر مبنای یک ماده غالب اولیه بنا شده باشد و این ماده اولیه غالب وارداتی و به میزان کم نیز وجود داشته باشد، احداث چنین کارخانه ای ریسک محسوب میشود، یا به مثال های دیگری که در ارتباط با اشباع بازار مصرف (بخصوص در منطقه مورد مطالعه) یا میزان تولید میباشد میتوان اشاره کرد.
نکات مهم در راه اندازی تولیدی مواد غذایی
در ابتدا باید برای راه اندازی یک واحد تولیدی مواد غذایی به یکسری نکات توجه کرد که در زیر عناوین را مشاهده کرده و به ترتیب بررسی میکنیم.
بررسی بازار و تحقیقات بازاریابی
برای راه اندازی یک کارخانه صنایع غذایی باید بازار مورد نظر را بررسی کرد و نیاز های مشتریان را شناخت، همچنین باید با رقبا و شرکت های مشابه در بازار هم آشنا شد. محصولاتی که در بازار موجود هستند، قیمت های رقبا چگونست و همینطور روش های توزیع آنها به چه شکلی است، این مطالعات کمک میکنند تا بتوان به نقاط قوت و ضعف رقبا پی برد که همین مسئله کمک بزرگی برای پیشبرد اهداف تولید موفق هستند، که حتی کمک میکند برای شرکت در بازار با خطرات کمتری در حین شروع کار روبرو شد. وقتی نیاز های مشتریان و ضعف یا کمبود بازار نسبت به این نیازها دانسته شوند خیلی راحت تر میتوان به نتایج مطلوب برای شروع رسید و به مرحله بعدی رفت.
مرحله بررسی بازار باید به نحوی باشد که موسسه بتواند با موثرترین وضع، خود را با آینده تطبیق داده و همچنین موارد زیر باید درک شوند:
- دورنمای فروش محصول یا گروهی از محصولات مشخص
- چگونگی کسب موفقیت در زمینه فروش آن محصول یا محصولات
انتخاب محصول و معرفی آن
در ابتدا باید محصولات مورد نظر خود را انتخاب کرد و تمرکز و هدف را بر روی تولید محصولات با کیفیت گذاشت. یک کالا دارای مجموعه ای از صفات ملموس و غیرملموس است که از دیدگاه مصرف کننده آن را متمایز میکند از کالا های دیگر، در مورد یک کالای غذایی این صفات نظیر رنگ، مزه، بافت، قیمت و نحوه ارائه را در بر میگیرد. برای مثال رب فله و قوطی به صورت بهداشتی بسته بندی شده باشند دو کالای کاملا متفاوت با تجهیزات متفاوت هستند.
قبل از آنکه مطالعات احداث شروع شوند، با محاسبه ای بسیار ساده باید تعیین کرد که آیا کالای تولیدی خواهد توانست هزینه خرید مواد اولیه را تامین کند یا خیر، یعنی بازده فیزیکی آن مطلوب باشد. باید اشاره کرد که کالاهای تولیدی در طرح باید بطور کامل توسط موارد زیر معرفی شوند:
- ویژگی ها و مشخصات فنی مثل اجزای تشکیل دهنده ماده غذایی، ارزش غذایی محصول و …
- نوع بسته بندی مثل شیشه قوطی کاغذ حلب و …
- شماره استاندارد ملی یا بین المللی که کالا مطابق آن تولید خواهد شد
- مشخصات تجاری کالا نظیر شماره تعرفه گمرکی، میزان سود بازرگانی و حقوق گمرکی
تهیه برنامه کسب و کار
بهتر است بعد از انتخاب محصول یک برنامه کسب و کار تهیه کرد. باید برنامه ای را تدوین کرد که شامل اهداف کسب و کار، استراتژی های بازاریابی، برنامه تولید، برنامه مالی و منابع انسانی باشد. که مهمترین بخش آن تعیین راندمان فیزیکی و اقتصادی است، یعنی قبل از اینکه مطالعات احداث شروع شود، با محاسبه ای بسیار ساده باید تعیین کرد که آیا کالای تولیدی می تواند هزینه خرید مواد اولیه را تامین کند یا خیر.
مطالعات بازار مواد اولیه
تولید کننده فرآورده های غذایی باید اطلاعات جامعی از تولید مواد اولیه مورد نیاز خود در مناطق مختلف داشته باشد. قیمت، عیار، کیفیت و کلیه هزینه های تهیه مواد اولیه در این مناطق را نیز باید در نظر بگیرد. طبیعتا مطالعات بازار مواد اولیه در اقتصادی بودن طرح نقش اساسی دارد به عنوان مثال برای محصولات غذایی مختلف در یک منطقه وجود ماده خام در آن منطقه حائز اهمیت است مثلا کارخانه قند در مازندران
تهیه محل و تجهیزات
برای راه اندازی کارخانه باید یک محل مناسب را انتخاب کرده و تجهیزات لازم انتخاب شود که در این مرحله باید به موضوعاتی مانند امنیت، بهداشت و دسترسی به بازار توجه کرد. اما مسئله مهم در این بخش این است که تولید کننده فرآورده های غذایی باید اطلاعات بسیار جامعی از تولید مواد اولیه مورد نیاز خود در مناطق مختلف را داشته باشد تا بتواند با توجه به محصول تولیدی خود و مواد اولیه مورد نیاز آن بهترین مکان برای کارخانه را انتخاب کند.
بعضی از فاکتورهای کلیدی که بر محل یابی تاثیر میگذارند عبارتند از:
- نزدیکی به بازار
- نزدیکی به مواد اولیه
- در دسترس بودن مواد اولیه
- خدمات جانبی مثل آب، گاز و غیره
- انگیزه های مالی، اهدا، تسهیلات، هزینه زمین و غیره
- چگونگی حمل و نقل
انتخاب یک محل برای کارخانه، نیاز به یک محل واقعی دارد که یعنی بر روی آن ساختمان باید ساخته شود ( اگر در نظر بگیریم ساختمانی برای شروع وجود ندارد) پس نکات زیر را باید رعایت کرد:
- زمین مسطح یا شیبدار مورد نیاز است
- دسترسی به محل
- آیا زمین خطر آلودگی دارد
- آیا از نظر مجوز از سازمانهای دولتی مشکلی ندارد
- سفره آب زیرزمینی در چه سطحی است
- چه منابعی در دسترس است، آب، گاز، الکتریسیته و غیره
نکته* شرایط وزش باد هم باید مورد توجه قرار گیرد و باید انتشار گازها را از کارخانجاتی که در مسیر باد قرار دارند و می توانند خطر آلودگی را به همراه داشته باشند، ارزیابی کرد.
استخدام نیروی انسانی
سپس مرحله استخدام نیروی انسانی مناسب و حرفهایست که باید به موضوعاتی مانند تحصیلات، تجربه و مهارت های لازم توجه کرد. استخدام پرسنل جهت مناطق دور افتاده یا بد آب و هوا معمولا با دشواری و هزینه بالا همراه است. میزان، ترکیب و کیفیت نیروی کار به عنوان یکی از عناصر مهم مکان یابی پروژه های صنعتی در عصر حاضر اهمیت بیشتری پیدا کرده است.
مراحل اداری راه اندازی و بهره برداری واحد تولیدی غذایی
- جواز تاسیس از وزارت صنعت
- تامین محل مناسب
- استعلام از سازمانهای دولتی
- احداث بنا و خرید ماشین آلات ( پس از گذراندن 3 مرحله فوق)
- پروانه بهره برداری از وزارت صنعت
- پروانه مسئول فنی و پروانه بهره برداری اداره نظارت از وزارت بهداشت
- پروانه ساخت از وزارت بهداشت (واحد تولیدی می تواند تولید آزمایشی جهت هر نوع محصول را شروع کند)
- مهر استاندارد
همانطور که گفته شد طراحی کارخانه با پیاده کردن طرح به پایان نمیرسد، بلکه با گذشت زمان باید تغییرات و اصلاحاتی در آن انجام گیرد. تکنولوژی تولید دائما در حال تکامل است و فرایند های جدید جایگزین روشهای قدیمی میشوند. مصرف کنندگان نیز از طرفی خواستار محصولات جدید هستند، از طرفی طرح های توسعه نیز همواره حضور دارند.
مواردی که در بالا گفته شد تنها خلاصه‌ای از مراحل راه اندازی کارخانه تولید مواد غذایی در ایران است. با توجه به توضیحات این مقاله می‌توانید مراحل اداری، احداث بهره‌برداری واحد تولیدی غذایی خود را پیش ببرید. تیم مشاوره شرکت آرتین تجارت اکسیر میتواند در بخش تولید محصولات غذایی، مشاوره و در عین حال تامین مواد اولیه غذایی کارخانه شما را انجام دهد. قیمت مواد اولیه کارخانجات غذایی را می‌توانید از طریق این لینک پیگیری کنید. همچنین مقاله‌های سایت در بخش بلاگ میتواند نکته‌های مهمی را در زمینه تولید محصولات غذایی آموزش دهد.
نظر دهید