امروزه قفسه های سوپر مارکت ها پر از اجناسی با طرح ها و رنگ های گوناگونی است، بسته بندی هایی بسیار زیبا و خوش رنگ که ما را مجذوب خود کرده و در نهایت مجبور به خرید محصول می کند اما قبل از خرید، آنچه اهمیت دارد ترکیبات محصول است. اغلب اوقات این ترکیبات مملو از کلمات مبهمی هستند که بریمان ناآشنایند. در این مقاله قصد داریم تا با شناخت علائم و کدهای مربوط به مواد غذایی شما را با این دسته از ترکیبات آشنا کنیم.
تولیدکنندگان ادعا دارند که فقط از مکمل های طبیعی استفاده می کنند، باید گفت که این فقط یک ترفند تبلیغاتی برای فروش بیشتر محصول است چون بیشتر مکمل ها مصنوعی هستند.
بعضی از این مکمل ها تحت شرایط خاصی می توانند برای انسان مشکل زایی کنند.
گاهی محصولاتی را می بینیم که فاقد اطلاعات دقیقی از محتوای بسته بندی شده هستند و صرفا در مورد وجود یک غلیظ کننده یا رنگ طبیعی می گویند بدون آن که مشخص شود دقیقا از چه افزودنی استفاده شده است. چنین محصولی ارزش خرید ندارد زیرا عدم تمایل به گفتن ترکیبات به این معناست که سازنده چیزی برای پنهان کردن دارد.
امروزه پیدا کردن محصولی که حاوی رنگ خوراکی یا مصنوعی نباشد بسیار کار مشکلی است. با شناختن افزودنی های خطرناک و مضر ماده غذایی شما می توانید مصرف آن ها را کاهش دهید.
ای نامبر E-number
از اواسط دهه 1980، غذاها دارای برچسب مواد اولیه یا ای نامبر شدند. این کدهای استاندارد به توصیف دقیق افزودنی های غذایی می پردازند. در جدول زیر دسته بندی های این کد ها را بررسی می کنیم.
نام | کد |
مواد رنگی | E100-199 |
نگهدارنده ها | E200-299 |
آنتی اکسیدان ها | E300-399 |
غلظت دهنده ها، پایدارکننده ها، امولسیفایرها | E400-499 |
حفظ کننده رطوبت و اسیدیته، آنتی کیک ها | E500-599 |
طعم دهنده ها و تقویت کننده های طعم | E600-699 |
آنتی بیوتیک ها | E700-799 |
عوامل کاهش دهنده کف و شیرین کننده | E900-1000 |
کاتالیزورها و آنزیم ها | E1100-1105 |
باگذر زمان، تعداد افزودنی های غذایی نیز افزایش می یابد و هر روزه نگهدارنده های جدیدی تولید می شود که غذا را از حداقل فایده محروم می کند و اغلب آن ها را نا سالم می کند.
اخیرا افزودنی هایی ساخته شده که حاوی چند ترکیب شیمیایی به صورت هم زمان هستند.
مواد موجود در محصولات غذایی را به 3 گروه تقسیم بندی می کنیم:
1- افزودنی های طبیعی که شامل مواد معدنی و عصاره های گیاهی هستند.
2- افزودنی هایی که به صورت مصنوعی تولید می شوند ولی از نظر ترکیبات با مواد طبیعی تفاوتی ندارند.
3- افزودنی های مصنوعی که در زمین پیدا نمی شوند و به دست انسان برای رفع نیاز های مختلف ساخته می شوند.
باید در نظر داشت اگرچه بعضی از این افزودنی ها در دوز های بالا سمی هستند اما در تولید به مقداری استفاده می شوند که برای انسان بی خطر باشند.
توصیه می شود کودکان از محصولاتی که بیش از 3 افزودنی دارد استفاده نکنند در ادامه فهرستی از افزودنی هایی که باعث واکنش های آلرژیک در انسان می شود را بررسی می کنیم.
1- E210-219 : بنزوات ها هستند که برای افزایش ماندگاری محصولات مورد استفاده قرار می گیرند بنزوات ها را می توان در مارمالاد، محصولات ژله ای، کنسرو ها، آبمیوه ها، مارگارین و نیز در خمیر دندان و دارو ها نیز جست و جو کرد.
2- E220-229 : سولفیت ها هستند که در میوه های خشک، چاشنی های سبزیجات خشک، مارمالاد و محصولات با سس گوجه فرنگی یا رب گوجه فرنگی یافت می شوند.
3-E240-259 : نیترات ها و نیتریت ها هستند که در پنیر سوسیس و ماهی دودی به عنوان نگهدارنده استفاده می شوند.
4- E300-399 : آنتی اکسیدان ها می باشند که در روغن های گیاهی، دسرهای حاوی خامه چرب، غذاهای سرخ شده، بستی، چیپس و آدامس اضافه شده تا از فساد جلوگیری کند.
5- E200 : اسید سوربیک می باشد که در محصولات ماهی و شیرینی یافت می شود.
افزودنی های که عوارض ایجاد می کنند:
1- افزودنی هایی که ممکن است در بعضی افراد باعث ایجاد دراماتیت (التهاب پوست) شود:
E104, E10, E132, E901-904
2- افزودنی های ممنوع برای کودکان مبتلا به آسم:
E102, E107, E124, E155, E210, E214
3- افزودنی هایی که در هر سنی برای کودکان ممنوع است:
E249, E620-623, E627,E631
4- افزودنی هایی که باعث اختلالات تیروئید می شوند:
E127
5- افزودنی هایی که باید در صورت بیماری های کبدی و کلیوی با احتیاط مصرف شوند:
E170-173, E220, E262, E320-322, E510, E518, E967
6- افزودنی هایی که قادر به تحریک میگرن هستند:
E281-283
7- افزودنی هایی که برای کودکان زیر 3 سال ممنوع است:
E262, E296, E310-312, E320, E626-635
8- افزودنی هایی که ممکن است در بعضی افراد در دستگاه گوارش اختلال ایجاد کند:
- حالت تهوع : E132, E264
- سو هاضمه: E338-341, E343, E350-354, E363, E365,E366
- اختلالات روده( نفخ):E626-635
گروه بعدی متداول ترین افزودنی های غذایی هستند این فهرست شامل هزار نوع ماده غذایی است که در اینجا به رایج ترین این مواد در بحث صنایع غذایی اشاره می کنیم.
تاثیر بر بدن | استفاده | شرح | نام افزودنی |
کورمین تاثیر قابل توجهی بر بدن ندارد. در غلظت های خاص بدون تاثیر بر بافت های سالم باعث مرگ سلول سرطانی می شود. | کورمین برای رنگ آمیزی محصولات گیاهی و حیوانی و در برخی مکمل ها استفاده می شود. | مکمل غذایی که از زردچوبه و زنجبیل ساخته شده است. | E100 |
مطالعات نشان داده که خطر ابتلا به سرطان معده را تا40 درصد کاهش می دهد. | به غذا رنگ قرمز می دهد | از قطران زغال سنگ ساخته می شود | E129 |
برای بدن ضرری ندارد | برای افزایش طعم در شیرنی ها و و محصولات قنادی یافت می شود | اسید مالیک است که به صورت مصنوعی از اسید تارتاریک به دست می آید | E296 |
رادیکال های ازاد را در بدن به هم متصل می کند و تعامل ان ها با بافت سلولی جلوگیری می کند بنابراین احتمال مبتلا شدن به بیماری های انکولوژیک کاهش می یابد و ایمنی افزایش می یابد. | آنتی اکسیدانی که از اکسید شدن ویتامین A جلوگیری می کند و در لبنیات استفاده می شود | مخلوطی از توکوفرول است که از مواد گیاهی سنتز می شود | E306 |
در دوز های بالا می تواندرادیونوکلئید ها و فلزات سنگین را به هم متصل کرده و از بدن خارج کند. | به عنوان تثبیت کننده و قوام دهنده در سس، ژله و مربا استفاده می شود | نمک سدیم آلژینیک اسید | E401 |
دارای اثر ضد ویروسی و ضد انعقاد است علائم زخم معده را برطرف می کند | تولید ژل می کند و در بستنی، لبنیات و شیرینی جات به همگن شدن توده کمک می کند | کاراگینان ساخته شده از جلبک قرمز | E407 |
واکنش های آلرژیک ایجاد نکرده و فلزات سنگین را دفع می کند | در تولید کلوچه، شیرینی و نوشابه به منظور جلوگیری از توده شدن استفاده می شود | صمغ عربی تصفیه شده از درخت اقاقیا | E414 |
مکمل های غذایی نسبتا بی ضرر و خنثی
بسیاری از افزودنی ها در صنایع غذای اثر منفی مشخصی ندارند متداول ترین این افزودنی ها در جدول زیر ذکر شده است.
تاثیر بر بدن | استفاده | شرح | نام افزودنی |
مطالعات نشان داده استفاده از این رنگ باعث بیش فعالی در کودکان می شود | به نوشیدنی ها و آب نبات ها برای رنگ امیزی محصول اضافه می شود | رنگ زرد مصنوعی | E104 |
هیچ واکنش مثبت یا منفی به این ماده ثبت نشده است. | برای رنگرزی قرمز در سوسیس و کالباس استفاده می شود | کارمین- ساخته شده از سوسک های قزاق | E120 |
ممکن است باعث ایجاد آلژی در افراد مبتلا به عدم تحمل آسپرین شود | استفاده از آن در دسر ها و بستنی ها باعث ایجاد رنگ سبز می شود | از قطران زغال سنگ به دست می آید | E133 |
بی خطر است اما استفاده زیاد از آن ممکن است منجر ب مشکلات گوارشی شود | در نوشیدنی های الکی و دسر ها استفاده می شود | رنگ شکری- امولسیفایر | E150a |
در دوز مورد استفاده ضرری برای بدن ندارد و در دوز های بالا برای درمان بیماری های اندام بینایی استفاده می شود. | رنگ زرد و نارنجی دارد در محصولات لبنی و سس مایونز استفاده می شود. | کاروتن - از هویج ذرت و روغن نخل به دست می اید. | E160 |
آلرژنی قوی است که درصورت مصرف زیاد می تواند در عملکرد کلیه ها اختلال ایجاد کند. | نگهدارنده- از رشد باکتری ها جلوگیری می کند. | نمک سدیم اسید استیک | E262 |
ضرری برای بدن ندارد. | آنتی اکسیدان- از گوشت در برابر اکسیداسیون و تغییر رنگ محافظت می کند. | ایزوآسکوربات سدیم که از چغندر ،ذرت و نیشکر به دست می آید. | E316 |
برخی کشور ها بر این باورند که سرطان زاست اما هیچ مدرک قطعی ارائه نشده است. | به عنوان یک آنتی اکسیدان به غلات و روغن ها اضافه می شود | یونول | E321 |
ترکیبی است که به صورت طبیعی در بدن هم ایجاد می شود- ضرری ندارد | آنتی اکسیدانی ترش مزه- مورد استفاده در نوشیدنی ها | یک مکمل غذایی است که از اسید سیتریک و نمک سدیم به دست می آید | E331 |
تاثیر مثبت یا منفی بر بدن ندارد. | تثبیت و تنظیم کننده اسیدیته – در محصولات نانوایی و نوشیدینی ها استفاده می شود | کلسیم فسفات | E341 |
ضرری برای بدن ندارد. | تثبیت کننده و امولسیفایر- از کلوخه شدن و کپک زدن جلوگیری می کند | نمک های منزیوم، کلسیم، آمونیوم، اسیدهای اولئیک، پالمیتیک ،میریستیک و استئاریک | E470 |
ماده ای خنثی است و ضرری برای بدن ندارد. | می تواند جایگزین چربی حیوانی در بستنی مارگارین و سس مایونز شود | یک مکمل غذایی ک با تجزیه چربی تشکیل می شود | E471 |
اطلاعات دقیقی از خواص مضر یا مفید آن در دسترس نیست | امولسیفایر و قوام دهنده – در شکلات، سس و سوسیس استفاده می شود | استر های اسید چرب | E472 |
در بسیاری از کشور ها ایمن و تایید شده می باشد. | در تهیه ماکارونی و محصولات نانوایی استفاده می شود | استرهای مخلوط گلیسیرین | E474e |
هیچ سود و ضرری برای بدن ندارد | امولسیفایر- در دسرها و شیرینی ها استفاده می شود | پلی گلیسیرید | E475 |
بی ضرر است | امولسیفایر- در شکلات سازی و قنادی استفاده می شود | لیستین با منشا گیاهی | E476 |
به فرد آسیبی نمی رساند | در کوکی و کیک به عنوان امولسیفایر استفاده می شود | با گرم شدن کلرید آمونیوم و واکنش آن با آب و دی اکسید کربن ایجاد می شود. | E503 |
ضرر استفاده از آن هنوز ثابت نشده است. | طعم و بو رو در چیپس و سایر تنقلات افزایش می دهد | سدیم5-ریبونوکلئوتید | E635 |
مقداری از آن جذب بدن می شود ضرری ندارد | به عنوان غلیظ کننده در غذای کودک ، ماست و کنسرو استفاده می شود | نشاسته اصلاح شده و ضخیم کننده | E1414 |
خطر آن ثابت نشده | امولسیفایر مورد استفاده در محصولات لبنی | نشاسته اصلاح شده | E1442 |
ضرری ندارد | به محصولاتی مانند پنیر، سس و نوشیدنی یکنواختی می دهد | اکتنیل سوکسینیک اسید | E1450 |
ضرری ندارد | در محصولات پودری به عنوان عامل ضد جوش مصرف می شود | سیلیس | E551 |
مواد افزودنی مضر
اثر مضر این افزودنی ها بر انسان ثابت شده است و استفاده از این افزودنی ها ممنوع می باشد در جدول زیر اسامی این افزود نی ها ذکر شده است.
تاثیر بر بدن انسان | استفاده | شرح | نام تفزودنی |
در دوز بالا باعث کاهش توده عضلانی می شود | در فرآورده های گوشتی به عنوان نگهدارنده و تثبیت رنگ استفاده می شود | نیتریت سدیم | E250 |
سطح کلسترول خون را افزایش می دهد- در حیوانات باعث تومور می شود | به عنوان غلیظ کننده در بستنی، کشک و ژله استفاده می شود | کربوکسی متیل سلولوز | E466 |
اگر از دوز mg25 به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن بیشتر مصرف شود باعث بزرگ شدن کبد می شود | به عنوان استابیلایزر در شیر، خامه و آدامس استفاده می شود | تری استئارات سوربیتان | E492 |
برای افراد مبتلا به نقرس و آسم و کودکان زیر 12 سال توصیه نمی شود | در سوسیس و سبزیجات کنسرو شده به عنوان نگهدارنده استفاده می شود | دی سدیم گوانیلات | E627 |
در مقادیر زیاد باعث درماتیت (التهاب پوست ) می شود. | برای انجماد گوشت به عنوان مبرد استفاده می شود | پروپیلن گلیکول(الکل) | E1520 |
افزودنی های مضر تنها با استفاده طولانی مدت و در دوز بالا بر بدن اثرات منفی می گذارند تحقیقات نشان می دهد که این افزودنی ها خطر ابتلا به یک بیماری را افزایش می دهد نه این که منجر به یک بیماری خاص شود.
دلایل استفاده از افزودنی هایی غذایی توسط تولیدکنندگان:
1- به دلیل جا به جایی مواد در فواصل زمانی طولانی امکان فاسد شدن بیشتر می شود بنابراین ناچار به استفاده از نگهدارنده هایی هستیم که مدت زمان را افزایش دهند.
2- امروزه افراد به دنبال مصرف غذایی هستند که راحت آماده شود علاوه بر آن از ظاهر و طعم خوبی برخودار باشد تولید کنندگان برای تهیه چنین محصولی از طعم دهنده ها و رنگ های گوناگونی استفاده می کنند.
3- علم تغذیه در حال توسعه است و هرروزه غذا های جدیدی مثل غذا های کم کالری در حال تولید است که این غذاها نیاز به افزودنی هایی دارند تا قوام و بافت مناسبی پیدا کنند.
4- سرعت بخشیدن به فرآیند آماده سازی غذا
همو فوبی یا شیمو فوبیا:
ترس غیر منطقی از ترکیبات شیمیایی را همو فوبی یا شیمو فوبیا می گویند که علت آن عدم اعتماد جامعه به علم و درک ناکافی از فعالیت های صنعت غذا می باشد.
افراد شیمو فوبیا حتی به بی ضرر ترین مواد غذایی نیز مشکوک اند و از خریداری این محصولات اجتناب می کنند که این موضوع به ضرر تنوع رژیم غذایی فرد تمام می شود.
به عنوان مثال یک تصور غلط میان مصرف کنندگان این است که کنسرو ها حاوی مواد نگهدارنده هستند.
باید بدانیم که مواد غذایی کنسرو شده در قوطی ها یا پاکت های تترا پاک به دلیل عقیم سازی صنعتی و قرار گرفتن تحت دما های مختلف می تواند بدون مواد نگهدارنده برای مدت طولانی نگهداری شود
در همین حال بسیاری از مصرف کننده ها از غذا های کنسرو شده به دلیل ترس از مواد نگهدارنده اجتناب می کنند.
به توصیه پزشکان محدودیت در مصرف نمک و شکر و حذف محصولاتی که چربی های ترانس (مثل مارگارین و شیرینی) دارند بسیار توجیه پذیر تر از ترس از غذا است.
چرا از مکمل های الکترونی استفاده می شود؟
تعداد کل ساکنان کره زمین نزدیک به 8 میلیارد می باشد که تنها 10 درصد این افراد در زمینه کشاورزی و صنایع تبدیلی مشغول به کار هستند افزایش نیاز به غذای بیشتر، امکان حمل و نقل، و ذخیره سازی طولانی مدت با کمک افزودنی ها امکان پذیر می شود.
طبقه بندی افزودنی های الکترونی: تمام افزودنی های غذایی به طور مشروط به گروه های زیر تقسیم می شوند.
1- مواد نگهدارنده
2- رنگ ها
3- آنتی اکسیدان ها
4- کف زدا
5- تقویت کننده طعم
6- امولسیفایر
7- تثبیت کننده ها
مواد نگهدارنده:
از این گونه مواد برای افزایش ماندگاری غذا ها استفاده می کنند نگهدارنده ها از مواد غذایی در برابر انواع قارچ و میکروب محافظت می کنند.
E نامبر نگهدارنده ها بین 200 تا 299 قرار دارد در اینجا به چند نوع از آن ها اشاره می کنیم .
تاثیر بر بدن | نام |
اسید آسکوربیک- ویتامین B12 را از بین می برد. | E200 |
بنزوات کلسیم- می تواند منجر به سرطان و آلرژی شود. | E213 |
نمک سدیم اتیل هیدروکسی بنزوئیک اسید | E215 |
سولفیت سدیم- اثرات منفی روی گوارش می گذارد. | E221 |
سولفیت هیدروژن سدیم- اثرات منفی روی گوارش ایجاد می کند. | E222 |
دی فنیل- ایجاد بیماری های پوستی، تومور های بدخیم می کند. | E230 |
ارتوفنیل فنل- باعث بیماری های پوستی می شود. | E231 |
سدیم ارتوفنیل فنل- ایجاد حساسیت و بیماری های پوستی می کند. | E232 |
هگزامتیلن تترامین- منجر به بیماری های پوستی و تومر های بدخیم می شود. | E239 |
فرمالدئید- یکی از مضر ترین و خطرناک ترین افزودنی هایی که سرطان ایجاد می کند. | E240 |
نیترات سدیم- از محبوب ترین نگهدارنده های مورد استفاده در سوسیس و کالباس و گوشت های دودی می باشد و مصرف زیاد آن باعث ایجاد سرطان می شود. | E251 |
سوربات پتاسیم- این ماده به طور طبیعی در آب خاکستر کوهی یافت می شود در سوسیس، سس مایونز، پنیر و.. یافت می شود این ماده از رشد قارچ و باکتری های بیماری زا جلوگیری می کند زنان باردار باید به میزان دوز مصرفی توجه کنند و سعی کنند از مصرف بیش از حد آن اجتناب کنند | E202 |
دی اکسید گوگرد- قارچ ها و باکتری ها را از بین می برد و عمر ماندگاری محصولات را افزایش می دهد در انواع سوسیس و کالباس و غذاهای کنسرو شده استفاده می شود. | E220 |
نیتریت سدیم- آلرژی و بیماری های پوستی ایجاد می کند. | E250 |
بنزوات سدیم- در صنایع غذایی بسیار پر کاربرد است اما سرطان زاست. | E211 |
باید توجه شود که انواع سرطان، آلرژی و بیماری های پوستی ذکر شده در بالا فقط در صورت مصرف بیش از حد بروز می کند و در صورت مصرف متعادل خطری برای انسان ندارد
رنگ ها:
با اعداد100 تا182 مشخص می شوند در اینجا برخی از مکمل های کمتر مفید ذکر شده است.
تاثیر بر بدن | نام |
ریبوفلاوین – آلرژن | E101 |
تارترازین – آلرژن | E102 |
دارویی ممنوع است ممکن است باعث سرطان شود | E103 |
کینون زرد- باعث بیماری های گوارشی و انکولوژیک می شود. | E104 |
آلرژی ایجاد می کند. | E107 |
سانست یلو-در رنگ زرد و نارنجی موجود است به خاطر ایجاد آلرژی ممنوع است. | E110 |
بسیار سمی و کشنده- آلرژی ایجاد می کند خطر ایست قلبی را افزایش می دهد در ماهی دودی به منظور بهبود رنگ و در سوپ های فوری ممکن است استفاده شود. | E111 |
کوشینال-از حشرات به دست می آید و آلرژی زاست. | E120 |
در اکثر کشور ها ممنوع است – ایجاد بیماری های انکولوژیک میکند. | E121 |
کارموزین- منجر به آلرژی و بیماری های گوارشی می شود – ممنوع است | E122 |
آمارانت- ممکن است اثر آلرژیک داشته باشد. | E123 |
ایجاد تومور های بدخیم می کند | E131 |
رنگ شکر- برخی اعتقاد دارند بی ضرر است برخی می گویند برای دستگاه گوارش خطرناک است . | E150 |
ایجاد آلرژی و بیماری های معده و روده می کند | E151 |
کربن سیاه- باعث ایجاد تومور های بدخیم می شود | E152 |
قهوه ای رنگ- باعث افزایش ناگهانی فشار خون می شود | E154 |
متعلق به اسید های آهن و هیدروکسید ها- منجر به بیماری های کلیوی می شود | E172 |
منجر به بیماری های کبدی می شود. | E173 |
آنتی اکسیدان ها:
از فرآیند های اکسیداتیو در غذا جلوگیری می کنند E نامبر آن ها بین 300 تا 399 می باشد برخی از آنتی اکسیدان های مضر در جدول زیر ذکر شده است.
تاثیر بر بدن | نام |
هیدروکسی تولوئن بوتیله- باعث افزایش کلسترول، تظاهرات آلرژی، ایجاد بیماری های کبدی و اندام گوارش می شود. | E321 |
لیستین- برخی آن را بی ضرر می دانند ولی بعضی افراد معتقدند که لیستین ایجاد بیماری های کبد و دستگاه گوارش می کند. | E322 |
تثبیت کننده ها:
E نامبر این گروه بین 400 تا 499 می باشد این گروه به محصولات کمک می کنند که قوام خود را حفظ کنند جدول زیر شامل بعضی از تثبیت کننده های مضر و ممنوعه است:
تاثیر بر بدن | نام |
هیدروکسی پروپیلن سلولز- این ماده برای دستگاه گوارش مضر است. | E463 |
رزین کنیاک- یک داروی ممنوعه است. | E425 |
پنتا سدیم تری فسفات – ممکن است اعصاب را تحریک کند. | E451 |
پیروفسفات- از جذب کلسیم و آهن در بدن جلوگیری می کند و بیماری های گوارشی ایجاد می کند . | E450 |
پلی فسفات- بیماری های گوارشی را افزایش می دهد. | E452 |
امولسیفایر ها:
E نامبر امولسیفایر ها از 500 تا 599 می باشد امولسیفایر ها شبیه تثبیت کننده ها عمل می کنند و کمک می کنند تا محصول ساختار خود را حفظ کند اکثر این گروه از ترکیبات معدنی به وجود می آیند و بی ضرر اند اما ترکیبات خطرناکی نیز در آن ها وجود دارد در جدول زیر به برسی آن ها می پردازیم:
تاثیر بر بدن | نام |
اسید سولفوریک-بسیار خطرناک می باشد و ممکن است اختلالات روده ای ایجاد کند. | E513 |
تالک- بسیاری از مردم حتی گمان نمی کنند ک تالک در ترکیبات قرص ها وجود داشته باشد به همین دلیل است که توصیه می شود کمتر قرص مصرف کنید. | E553b |
تقویت کننده های عطر و طعم:
E نامبرآن ها بین 600 تا 699 می باشد به لطف تقویت کننده های عطر و طعم غذا ها خوشمزه و خوشبو تر می شوند گاهی ممکن است از مواد اعتیاد آور مثل مخدر یا الکل در این مواد استفاده شود برخی از افزودنی های ضروری این گروه در جدول زیر قرار دارد:
تاثیر بر بدن | نام |
دی پتاسیم 5-گوانیلات دی پتاسیم – منجر به اختلالات روده ای می شود. | E628 |
منوسدیم گلوتامات - از موثر ترین تقویت کننده های طعم محسوب می شود اولین بار در چین شناسایی شد این ماده بی بو و بی مزه جوانه های چشایی زبان را حساس تر می کند منوسدیم گلوتامات در غذاهای گوشتی، چیپس و فست فود ها استفاده می شود و می تواند اثرات منفی روی متابولیسم، عملکرد مغز و چشم و سیستم عصبی بگذارد مصرف این ماده در دوز های بالا سمی است. | E621 |
ضدکف، شیرین کننده ها و سایر افزودنی ها:
E نامبرکف زده ها از 900 تا 999 می باشد ضد کف ها، کف تشکیل شده روی سطح محصولات را از بین می برند در نتیجه ظاهر محصول را جذاب تر می کنند اکثر کف زده ها برای بدن مضر هستند در جدول زیر برخی از آن ها را بررسی می کنیم:
تاثیر بر بدن | نام |
برومات کلسیم –در نوشیدنی ها یافت می شود. | E924b |
کلر (کلرین)- از مصرف غذاهای حاوی کلر اجتناب کنید. | E925 |
آسپارتام- در غذاهای رژیمی و محصولاتی که برای افراد دیابتی تولید می شود استفاده می کنند در نوشیدنی ها، چاشنی ها و آدامس ها می توان آن ها را پیدا کرد ایجاد میگرن و بثورات پوستی می کنند. | E951 |
گاهی اوقات غذا می تواند موادی داشته باشد که برای بدن مضر است اما به افزودنی های غذایی هم تعلق ندارد این مواد مضر به طور تصادفی وارد غذا شده اند مثل مواد شیمیایی ناسالم در سبزیجات باغ.
گاهی نیز یک ماده کاملا بی ضرر به غذا اضافه شده است که ممکن است برای بعضی از افراد منع مصرف داشته باشد مثل کلرید سدیم که در بسیاری از غذا ها استفاده می شود ولی برای بیماران مبتلا به فشار خون بسیار مضر است .
پس می توان نتیجه گرفت همه افزودنی های الکترونی خطرناک نیستند و نمی توان گفت هر محصولی که فاقد افزودنی هاست بی ضرر است در واقع هیچ غذای کاملا خالص و سالمی وجود ندارد اما با تغذیه مناسب می توان این تاثیرات منفی را به حداقل رساند.
نحوه کاهش مصرف افزودنی ها در غذا:
1- حتما قبل از خرید ترکیبات محصول را بررسی کنید.
2- هرچه ماندگاری بیشتر باشد قطعا مواد نگهدارنده و آنتی اکسیدان بیشتری استفاده شده است.
3- فریب محصولاتی بارنگ های غیر واقعی را نخورید و مصرف چیپس، غذاهای بسته بندی شده،غلات صبحانه و.... را به حداقل برسانید.
4- بهتر است برای کودکان آب میوه های طبیعی تهیه کنید.
5- سوسیس، گوشت های کنسرو شده و گوشت های دودی کمتر مصرف کنید زیرا این محصولات حاوی مواد سرطان زا می باشند.
6- غذای کودکان باید فاقد هر نوع رنگ، نگهدارنده و طعم دهنده باشد.
7- والدینی که فرزندانشان به ماده خاصی آلرژی دارند باید با دقت بیشتری لیست افزودنی ها را مطالعه کنند.
یاد بگیرید با مکمل های غذایی زندگی کنید!
شما نباید مصرف تمام مواد حاوی نگهدارنده را به صفر برسانید بلکه می توان با رعایت نکات زیر تاثیرات مضر این مواد را به حداقل رساند.
1- هر روز از سبزیجات و میوه های تازه استفاده کنید پکتین موجود در میوه و سبزی کمک می کند تا مواد سمی از بدن دفع شوند.
2- هنگامی که بدن ضعیف شده است (بر اثر بیماری یا نقص سیستم ایمنی مثل کودکان و کهن سالان) از غذاهایی که افزودنی دارند استفاده نکنید.
3- غذاهایی که افزودنی دارند را به یک باره مصرف نکنید زیرا بدن می تواند مواد شیمیایی را در مقدار محدود پردازش کند ولی اگر مقدار ماده دریافتی زیاد باشد باعث به خطر افتادن سلامتی می شود.
4- از غذاهایی با رنگ های غیر عادی اجتناب کنید سبزیجات و میوه های وارداتی که برای فصل های غیرمعقول اند می توانند حاوی رنگ های مصنوعی باشند.
5- مواد غذایی شامل افزودنی را در معرض حرارت قرار ندهید زیرا گاهی حرارت باعث واکنش ها و تولید موادی می شود که از ماده افزودنی هم خطرناک تر است .
در ادامه قصد داریم جدول افزودنی های سالم و مکمل های مفید را به صورت خلاصه بررسی کنیم :
تاثیر بر بدن | نام |
کورکومین- رنگ زرد و نارنجی- قدرت پاکسازی بدن از کلسترول بد، کمک به عملکرد کبد و روده ها، کاهش وزن، عامل پیشگیری کننده دیابت و تومور را دارد. | E100 |
زرد رنگ- کمک به جذب ویتامین ها و مواد معدنی، کمک به مقابله با استرس و افسردگی، برای زنان باردار مفید است. | E101 |
کاروتن- بینایی رابهبود می بخشد، از رشد سلول های سرطانی جلوگیری می کند و سیستم ایمنی را تقویت می کند. | E160a |
لیکوپن- رنگدانه قرمز | E160d |
بتانین- رنگدانه چغندر، بهبود عملکرد کبد، تقویت رگ های خونی، کاهش فشار خون و حمله قلبی، جلوگیری از توسعه سرطان | E162 |
آنتوسیانین ها- رنگ قرمزی که از تفاله انگور، کلم قرمز، توت سیاه، گیلاس، تمشک، شاه توت به دست می آید و در محصولات قنادی و بستنی استفاده می شود. | E163 |
سوربات پتاسیم(اسیر سوربیک) عامل ضد میکروبی- از رشد کپک و قارچ جلوگیری می کند و در سوسیس و کالباس و سایر گوشت های دودی استفاده می شود. | E202 |
اسید استیک – برای تجزیه چربی و کربوهیدرات مفید است . | E260 |
اسید مالیک – به کبد در جذب دارو ها کمک می کند و فشار خون را کاهش می دهد- خاصیت ضد سرطانی دارد و در داروسازی و تولید شیرینی استفاده می شود. | E269 |
اسید اسکوربیک (ویتامین C ) باعث تقویت سیستم ایمنی می شود | E300 |
توکوفرول- سموم را از بدن دفع می کند- خون را رقیق می کند. بهبود زخم هارا تسریع می بخشد- روند پیری بدن را کند می کند – سیستم قلبی عروقی بهتر کار می کند و ترکیب خون را بهبود می بخشد. | E306,E307 |
لیستین- صفرا را بهبود می بخشد- ایمنی را تقویت می کند اما برای همه مناسب نیست و در برخی افراد باعث بیماری کبد و معده می شود | E322 |
اگار- از جلبک قرمز و قهوه ای تولید می شود برای بیماری های غدد تیروئید مناسب است و به دفع بدن از سموم کمک می کند | E406 |
پکتین – روده ها رو از سموم پاکسازی می کند کلسترول را کاهش می دهد از مخاط روده و معده محاظت می کند. | E440 |
در جدول بعدی لیستی از افزودنی هایی را مشاهده می کنید که به صورت قوی سرطان زایی می کنند .
تاثیر بر بدن | نام |
در محصلات گوشتی و نوشیدنی ها یافت می شود. | E131 |
سرطان زا و آلرژی زا می باشد. | E142 |
سرطان زاست. | E153 |
اسید بنزوئیک- در نوشیدنی ها، چیپس، کنسرو گوشت و سس کچاب یافت می شود | E210 |
بنزوات پتاسیم | E212 |
بنزوات کلسیم – سرطان را تحریک کرده و ممکن است آلرژی زایی کند | E213 |
اتیل اتر | E214-E215 |
پروپیل اتر- به مسمویت کمک می کند مورد استفاده در شکلات و شیرنی است | E216 |
نمک سدیم متیل اتر- در کودکان مسمومیت ایجاد می کند. | E219 |
بی فنیل | E230 |
فرمالدئید- سم مانند ارسنیک و هیدرو سیانیک – کشنده و سمی- آلرژی زا و سرطان زا – در سوسیس نوشیدنی ها و شیرینی ها یافت می شود. | E240 |
نیتریت پتاسیم- سرطان زاست – در غذا های دودی وجود دارد | E249 |
اسید پروپیونیک – در محصولات لبنی و سس ها | E280 |
سدیم کلسیم پروپیونات پتاسیم – باعث ایجاد سرطان میگرن اسپاسم عروقی می شود- در محصولات لبنی و نانی یافت می شود | E281-E283 |
پروپیل گالات- راش های پوستی را تحریک می کند. | E310 |
آسه سولفام پتاسیم-کالری بیشتری نسبت به شکر دارد و اشتها را تحریک می کند بنابر این کاهش وزن اتفاق نمی افتد. | E950 |
سدیم سیکلامات(جایگزین قند مصنوعی) –در افراد مبتلا به بیماری کلیوی منع مصرف دارد. | E952 |
ساخارین(جایگزین قند منصوعی) نباید با معده خالی مصرف شود استفاده مداوم از آن منجر به سنگ کلیه صفرا و سرطان می شود | E954 |
تاوماتین – جایگزین قند مصنوعی | E957 |
مالتیتول- جایگرین قند مصنوعی | E965 |
اریتریتول- جایگزین قند مصنوعی | E968 |